Het Nederlands Jazz Archief zit vol pareltjes. Een hoogtepunt uit onze collectie is de stapel plakboeken van slagwerker Pierre Courbois, die in 2020 tachtig jaar oud wordt.
Zijn plakboeken werden aangelegd door mevr. A.A. Courbois-Werten, ofwel de moeder van de drummer. Er zijn zes delen, die de periode 1952 tot 1969 beslaan.
De eerste foto is van 1952 in Nijmegen en toont de muzikale familie Courbois: de twaalfjarige Pierre en zijn zus Kittie (sic) met een ukelele, en de broers Harrie met gitaar en Jacques met een lapsteel-gitaar. Daarna wordt het al snel serieus: begin jaren zestig veel materiaal over het Quintet Ton Wijkamp waarmee Courbois in 1960 het Loosdrecht Jazz Concours wint.
Daar heeft hij blijkbaar Michiel de Ruyter ontmoet, want die schrijft hem op 12 maart 1962:
Dag Pierre,
En moest je dan ineens zo moeilijk doen met al maar ‘U’ en zo. Hadden we destijds op Loosdrecht niet afgesproken. Goed – bandje ontvangen […] Donderdag 29 maart komen we – de redactie: Aad Bos, Kees Schoonenberg en ik – met een opname-wagen naar de kelder in Nijmegen om opnamen van het trio te maken voor ons programma. (Radio Jazz Magazine)
En Courbois wordt beroemder, ook met zijn eigen combo want:
De commissaris der Koningin in de provincie Gelderland heeft de eer Jazzcombo Pierre Courbois […] mede namens de Jeugdraden […] uit te nodigen tot het bijwonen van een MUZIEKSPEL dat op 5 mei 1962 in de Stadsschouwburg van Arnhem voor het Koninklijk Gezin zal worden opgevoerd ter gelegenheid van het Zilveren Huwelijksfeest van Hare Majesteit de Koningin en Zijne Koninklijke Hoogheid de Prins der Nederlanden.
Hij speelt ‘moderne jazz’, wat ook zichtbaar is in de strakke vormgeving. Veel programma-aankondigingen zijn gezet in de Helvetica en zelfs het trouwkaartje van Pierre Courbois is zeer modern vormgegeven. Als toekomstig adres wordt de woonark in Arnhem genoemd, de plek waar hij nog altijd woont.
Courbois krijgt meer en meer internationale contacten en is daardoor vaak van huis. Voorjaar 1965 is hij op toer door Duitsland en Griekenland met het Gunter Hampel Quintet; dat najaar in Duitsland en Italië met Inge Brandenburg en ook Gunter Hampel. Tussendoor speelt hij twee maanden in de Blue Note in Parijs, waar hij onder meer zijn held Kenny Clarke ontmoet.
In het plakboek komen de reisfolders, de programma’s en de knipsels van deze buitenlandse reizen samen met het handgeschreven briefje van de dokter waarin staat dat Courbois’ vrouw is uitgerekend op ongeveer 7 september. Het kan later of eerder komen, dus adviseert de dokter om wel twee dagen in het contract op te nemen voor bezoek in geval van geboorte. Hij verblijft dan in Parijs, zijn ‘vrouw mag je wel bezoeken maar ze moet toch uiterlijk 15/8 weer in Arnhem terug zijn’.
Niet alleen qua vormgeving maar ook qua inhoud geven de concertaankondigingen een mooi tijdsbeeld, zoals Jazz-Sociëteit Time Out in Jongerencentrum Dizzy, die op 27 maart 1968 de volgende aankondiging naar haar leden verstuurt:
Drummer Pierre Courbois, die wij reeds eerder hebben kunnen beluisteren in de formatie van Dick Vennik, zal zich a.s. vrijdag 29 maart [1968], los van beperkingen, die bebop of postbebop hem opleggen, volledig kunnen concerteren (sic), op de stimulerende en aanvullende functie, kenmerken van het door hem geleide ‘Free Music Quartet’.
De brief wordt hoopvol afgesloten: Met enig idealisme verwacht ik van het publiek de zo nodige stimulans.
Voor die groep, uitgebreid tot een kwintet, componeert Courbois onder meer Free Music II. Dit stuk zal kant B worden van de ESP-lp free music one and two (opgenomen juni 1968). Deze originele grafische partituur is een hoogtepunt in het laatste plakboek.